Mổ xẻ các yếu tố đặc thù của thể loại game kinh dị

Tên đầy đủ của dòng game này là "kinh dị-sinh tồn" (survival horror), gọi chung là các game kinh dị. Dòng game này có khá nhiều đại diện tiêu biểu và mỗi một game trong số chúng lại xây dựng được những hình tượng nhân vật đặc trưng và phần nào đó chính là sức hấp dẫn của game.

Hãy thử nhớ lại những khoảnh khắc mà Scissorman (Clock Tower) hay Pyramid Head (Silent Hill) bất chợt xuất hiện rồi lẩn khuất đâu đó trong tầm nhìn của người chơi. Nói "tè ra quần" thì hơi quá song chắc chắn hầu hết game thủ khi chơi trò này (đặc biệt là lần đầu) đều dựng tóc gáy và toát mồ hôi lạnh. Để rồi sau đó, người chơi phải căng mắt, căng tai dò dẫm từng bước đi trong suốt quá trình hoàn thành các mục tiêu của game (nhiều game thủ "yếu bóng vía" còn cho biết họ thậm chí phải tắt âm thanh trong game cho đỡ căng thẳng!).

Nói như thế để thấy rằng làm nên sự kinh dị trong game không chỉ là các hình ảnh ghê rợn hay sự xuất hiện của lũ quái vật có hình thù kỳ dị và gớm ghiếc, các game nhấn mạnh đến các yếu tố này thường chỉ được đánh giá trung bình về sự kinh dị. Các game xuất sắc của thể loại này thường phải có một kịch bản tốt nhiều yếu tố bất ngờ, có được sự pha trộn hoàn hảo giữa hình ảnh và âm thanh để "tấn công" vào tâm lý của người chơi. Đơn cử một ví dụ về một game không lấy gì làm xuất sắc là Blood II: The Chosen One, thứ làm người viết "ghê sợ" nhất không phải là những con trùm kỳ hình quái trạng với lũ lâu la ghê rợn mà là những lúc phải chui rúc trong cống ngầm, nơi những con cá đuối hút máu nằm ém mình dưới bùn và sẵn sàng bất thình lình nhảy ra bám vào mặt con mồi!.

Nhưng có vẻ như là các yếu tố đặc trưng ấy không còn được chú trọng nữa khi mới đây, nhà phát triển dòng game Resident Evil đình đám – ông Masachika Kwata đã xác nhận rằng phiên bản mới nhất sẽ vẫn nghiêng nặng về yếu tố hành động. Ông cho rằng thể loại kinh dị truyền thống giờ đây không còn được ưa chuộng. Điều này chắc chắn sẽ làm buồn lòng vô số fan gạo cội của dòng RE (gọi tắt của Resident Evil) nói riêng và những người ưa thích game kinh dị sinh tồn nói chung.

Hãy cùng nhau điểm lại xem đâu là những yếu tố làm nên dòng game kinh dị kinh điển, những điều làm cho dòng game này trở nên đặc biệt.

Game kinh dị không cần nhiều hỏa lực

Súng ống đạn dược không phải là các nhân tố chính của dòng game này dù rằng việc "head-shot" những kẻ chỉ chực ăn thịt mình là một việc mà game thủ nào cũng sẽ làm khi có cơ hội. Trên thực tế việc đặt người chơi vào một khung cảnh đáng sợ và hù doạ họ mới là điểm đặc biệt của thể loại này. Game thủ sẽ hiếm khi tìm thấy súng và nếu có thì thường chỉ kèm theo một nhúm đạn, súng mà không có đạn thì còn thua xa cả dao, gậy, thậm chí bật lửa nếu người chơi khéo tận dụng. Với nguồn tài nguyên hữu hạn đó (thường là ít ỏi tới mức đáng thương), người chơi buộc phải sử dụng chúng một cách khôn khéo và tuyệt đối không được lãng phí nếu không muốn trả giá bằng sinh mạng (đồng nghĩa với việc chơi lại game). Mỗi một viên đạn đều phải được sử dụng đúng mục đích của mình cho nên đối với nhiều game, chạy trốn lại là cách phòng vệ hữu hiệu nhất. Trong trò chơi đang được mệnh danh là "đáng sợ nhất hiện nay" Amnesia: The Dark Descent và Slender, việc chạy trốn và né tránh đối đầu là một trong những kỹ năng không thể thiếu nếu người chơi muốn sống sót.

Có thể nói, việc bắt được người chơi phải chạy thục mạng trong game chính là một trong những điều làm nên yếu tố kinh dị trong game. Game thủ sẽ phải trốn chạy cuống cuồng với trái tim đập thình thịch thay vì tìm kiếm sự an toàn từ vũ khí. Điều này trái ngược hẳn với các game (thường là FPS) dạng vừa chạy vừa bắn (run-n-gun) hoành tráng, khi mà người chơi thường đóng vai người hùng mang theo cả một "kho" vũ khí lưu động trên lưng sẵn sàng càn quét xông thẳng vào hàng ngũ đối phương.

Các yếu tố thật như cuộc sống

Các nhà thiết kế dòng game này thường đặt người chơi nhập vai một con người có cuộc sống êm ả ngoài xã hội. Nhân vật ấy hết có cuộc sống hết sức bình thường như chính cuộc sống của người chơi hoặc những người hàng xóm sát vách ta hay gặp hàng ngày. Chính vì vậy, sự dẫn dắt của cốt truyện là yếu tố quan trọng bậc nhất để đưa tới sự thành công của game. Ví dụ như câu chuyện của Silent Hill mở đầu với việc người cha Harry tìm kiếm con gái.

Tương tự như vậy, các tình huống hoàn cảnh mà ta hay bắt gặp đâu đó trong cuộc sống sẽ được lồng vào cơn ác mộng của trò chơi. Ai mà chẳng từng trải qua hoặc chứng kiến cảnh chia lìa sinh tử, cảnh bị bỏ rơi, bị ngược đãi … những ký ức thấm đẫm xúc cảm sẽ cộng hưởng với các yếu tố tâm linh góp phần làm người chơi hoà mình vào game một cách tự nhiên. Yếu tố "đời thường" này còn đến từ cách hành xử của nhân vật trong game nữa, chắc chắn một người bình thường không thể trong nháy mắt sử dụng thành thạo súng ống như những chiến binh thực thụ được đào tạo bài bản. Do vậy, việc để cho người chơi nhập vai một người bình thường và lóng nga lóng ngóng khi bắn những phát súng đầu tiên luôn nhận được sự đánh giá cao của game thủ.

Sau đó, một nguyên nhân không kém phần quan trọng khác là bối cảnh game thường diễn ra với những cảnh quan, thiết kế mà chúng ta vẫn bắt gặp trong cuộc sống hàng ngày. Nhà cửa, trường học, ga tàu, bệnh viện là những nơi mà game thủ nào cũng quen thuộc. Nhưng khi đặt dưới màu sắc u ám và phủ lên đó một câu chuyện "hấp dẫn", tự dưng chúng trở nên đáng sợ hơn rất nhiều (khá giống với nhiều người xem phim ma xong không dám đi ra phòng vệ sinh một mình). Trò chơi Slender thể hiện yếu tố này khá xuất sắc, khi người chơi được đưa vào rừng. Rừng tất nhiên quen thuộc với nhiều game thủ Âu, Mỹ khi chúng thường hiện diện ngay sau nhà họ hoặc là nơi đến hàng tuần của các game thủ thành phố. Nhưng các yếu tố như bóng tối, sương mù cùng với môi trường tĩnh lặng khiến người chơi chỉ nghe được tiếng bước chân của chính mình và tiếng côn trùng rả rích xa xăm đã khiến cho họ cảm thấy nguy hiểm đang tiềm ẩn và rình rập đâu đây. Và khi Slender Man đột nhiên xuất hiện, hầu hết game thủ nói rằng họ đã bị hù "thất kinh hồn vía" tới mức không điều khiển nổi nhân vật ở lần chơi đầu tiên.

Một ví dụ điển hình khác là khung cảnh của Otherworld trong game đình đám Silent Hill. Đó chính là môi trường sống quen thuộc nhưng tràn ngập các hình vẽ kỳ dị bằng máu loang lổ khắp nơi. Không gian này tạo ra cảm giác rằng người chơi không thuộc về nơi này và dường như không thể tồn tại được ở đây. Và cũng đừng quên nhạc nền và các hiệu ứng âm thanh đã gia tăng áp lực căng thẳng đến mức nào cho game thủ, đặc biệt ở những thời điểm cao trào của game.

Nỗi ám ảnh thường trực

Mục đích chính của dòng game này là làm cho người chơi càng sợ càng tốt và cách tốt nhất để làm điều đó là đưa những mầm mống đe doạ vào ngay từ đầu và để chúng luôn hiện hữu, ám ảnh thường trực người chơi trong suốt quá trình trải nghiệm game. Amnesia: The Dark Descent không hổ danh là "game đáng sợ nhất hiện nay" khi hù được người chơi ngay từ khi bắt đầu. Thông điệp "thế giới trong Amnesia là một nơi nguy hiểm và chết chóc" được chuyển tải thành công vào tâm trí người chơi kể từ khi họ … chưa thực sự bước vào game. Nỗi sợ cứ tăng dần theo từng bước chân game thủ trong hành trình xuyên suốt cái thế giới khủng khiếp ấy khiến họ phải rón rén, dò dẫm, trí óc căng thẳng vì không hiểu những gì sẽ chờ đợi phía trước, một cảnh tượng tra tấn khủng bố hay là những hình ảnh ghê sợ nào đó…

Với những game kinh dị được đánh giá cao, sẽ có những lúc người chơi quên mất mình chỉ là người điều khiển nhân vật và có những phản ứng hệt như họ đang ở trong màn chơi: giật mình, la hét, nhảy dựng lên hoặc có những phản ứng sợ hãi khác. Nhìn chung cảm giác "tim rớt ra ngoài" là cảm giác chung của mọi game thủ khi trải nghiệm các xuất phẩm của dòng game này.

Tình huống oái oăm

Điểm mấu chốt cuối cùng làm nên thành công của dòng game kinh dị này là những cái bẫy và câu đố "khó nhằn". Một số game thì bẫy game thủ bằng những cánh cửa "vào thì dễ ra thì … quá khó". Một số game khác thì đưa ra những câu đố hoặc yêu cầu giải mã phức tạp để khám phá những căn phòng bí mật .v.v… Tuy nhiên, môi trường game mới chính là câu đố lớn nhất dành cho người chơi, câu đố sinh tử mà game thủ muốn sống sót phải tìm ra cách hóa giải. Các game như Clock Tower, Amnesia: Dark Descent và Haunting Ground đều có những chốn an toàn và đặt các "phao cứu sinh" cho game thủ lẩn khuất đâu đó buộc người chơi phải động não để tìm ra chúng. Oái oăm ở chỗ người chơi luôn phải giải quyết các rắc rối này trong tình trạng gấp gáp và hoảng loạn tột độ. Tuy nhiên việc giải được chúng kịp thời hạn và thoát được cái chết cận kề lại mang tới cảm giác phấn khích và hồi phục sinh lực để người chơi có thể bước vào màn kế tiếp.

Tựu trung lại, một game kinh dị thành công phải là một game khắc sâu được cảm giác sợ hãi vào tâm trí người chơi, khiến cho những khoảnh khắc trong game, cảm giác trở thành con mồi bị săn đuổi đeo bám game thủ kể cả khi họ rời xa màn hình. Nỗi sợ hãi đến từ game kinh dị chắc chắn sẽ khủng khiếp hơn nhiều so với việc xem phim vì khi xem phim bạn không thể điều khiển nhân vật và trải nghiệm nhập vai sẽ không sâu sắc bằng. Với tất cả các yếu tố truyền thống trên, liệu dòng game này có cần làm mới mình để người chơi khỏi nhàm chán. Trước đây là F.E.A.R, mới đây có Dead Space là các game thuộc thể loại hành động nhưng đã lồng yếu tố kinh dị vào khá tốt. Nhưng chắc chắn với sự phát triển của công nghệ đồ hoạ và năng lực xử lý của thiết bị phần cứng, khung cảnh trong game sẽ ngày càng trở nên thật hơn, sống động hơn và … đáng sợ hơn.

Hùng Cường