Zynga: tiến hóa hay diệt vong (phần I)

Là lá cờ đầu của lĩnh vực giải trí game dựa trên nền tảng mạng xã hội (SNG - social networking game), Zynga đã phát triển rực rõ những năm vừa qua và giờ đây đã xuất hiện những dấu hiệu rạn nứt nghiêm trọng. Zynga thực ra là doanh nghiệp như thế nào và đang gặp phải vấn đề gì, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua loạt bài viết "Zynga: tiến hóa hay diệt vong".

"Thâm nhập" đại bản doanh

Vào một ngày đẹp trời, nhóm phóng viên một tạp chí game quốc tế danh tiếng ghé thăm đại bản doanh của Zynga ở 699 Townsend (Anh) để tìm hiểu và làm rõ về những gì thực sự đang diễn ra trong lòng công ty lớn nhất trong lĩnh vực kinh doanh trò chơi trên mạng xã hội. Trụ sở được Zynga trang trí vui nhộn và bắt mắt, cho thấy nhiều điều lan truyền về Zynga hoàn toàn chưa chính xác.

Không khí của game tràn ngập khắp mọi nơi trong toà nhà, nơi cũng có cả một trung tâm mua sắm khá sầm uất. Các lập trình viên, các nhà phát triển vui chơi, đùa cợt ầm ĩ trong một không gian không giống chút nào với trụ sở của một doanh nghiệp lớn. Họ chen vai thích cánh, xô đẩy nhau tại phòng thể dục, trung tâm yoga và tranh đấu kịch liệt tại sân bóng rổ ở tầng hầm của toà nhà.

Một bảng đèn neon hình chữ PLAY lớn được treo ngay trên khu vực lễ tân, nhìn rất tương phản với những biện pháp an ninh công nghệ cao như máy quay, máy quét và các màn hình số hoá gợi nhớ tới những trung tâm dữ liệu được bảo mật nghiêm ngặt, nhưng dù sao nhìn cũng không quá ghê gớm. Đó là những nét sơ lược về tổng hành dinh của Zynga, và cũng là một trong những điều gây ngạc nhiên. Chắc hẳn độc giả cũng thế! Liệu một công ty như vậy có thể làm ra những điều gây hại cho con người?

Ở phía bên kia của San Francisco, tại quán bar của W Hotel, nơi tụ tập thường xuyên của những người tham gia vào Hội nghị Những Nhà Phát triển Game (Game Developers Conference), dường như những thông tin trà dư tửu hậu tại đây đều chẳng có chút ưu ái nào dành cho Zynga.

" Zynga chỉ đơn thuần là nhái các game đi trước và khai thác chúng."

" SNS game là một thứ chó chết! Chúng thật tồi tệ!"

.v.v...

Zynga – "quái vật nhiều mặt"

Cũng không quá khó để tìm ra những thông tin trái chiều về Zynga sau khi công ty này bùng nổ trên thị trường. Game trên Facebook có thực sự là game?Nhiều người hoài nghi điều đó khi liên tục nhận được những lời yêu cầu gia nhập, thách đấu spam từ danh sách bạn bè và những yếu tố "miễn phí" cũng tìm được cách để moi tiền của bạn. Và nặng nề nhất là những thông tin cáo buộc Zynga nhái game và tìm ra cách kiếm lời từ những thứ nhái này.

Điều này có vẻ như càng được khẳng định thông qua phát ngôn của người sáng lập và là CEO của Zynga, Mark Pincus: "Tôi đã thực hiện nhiều thủ thuật sổ sách để có nguồn thu". Câu nói này được những người ghét Zynga láy đi láy lại hết lần này đến lần khác để khẳng định về sự xấu xa của doanh nghiệp này. Thêm một quan điểm cáo buộc nặng nề nữa mà hầu như chúng ta đều đã được nghe, các trò chơi của Zynga chả có chút giá trị nào. Chúng chẳng cung cấp những gì mới mẻ cho người chơi. Công ty này có vẻ không thích những điều mới mẻ trong game.

Nhưng nói gì thì nói, không thể phủ nhận sự thành công của Zynga, công ty này hiện có tới 240 triệu người dùng thành viên sử dụng các sản phẩm của mình trên Facebook. Sau khi niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán New York Stock Exchange năm ngoái, Zynga đã được vốn hoá lên tới 1 tỷ USD. Hiện giờ công ty có khoảng 3000 nhân viên, trong số đó có rất nhiều tay sừng sỏ đến từ những doanh nghiệp danh tiếng của ngành công nghiệp game như EA.những gương mặt này là những nhà thiết kế nổi danh trong lĩnh vực làm game cho PC và máy chơi game console. Các trò chơi thành phẩm mà Zynga tung ra (hoặc mua lại thông qua sáp nhập) hầu hết đều đứng đầu phân khúc thị trường tương ứng. Chúng được cập nhật thường xuyên, sinh lời khá và đều miễn phí truy cập. Mới đây, Zynga còn cung cấp một nền tảng mới cho các bên thứ 3 thông qua Zynga.com.

Zynga tạo dựng được những thành quả đó chỉ trong vòng 5 năm bắt đầu từ con số 0, và phải chăng đó chính là nguyên nhân vì sao nó bị săm soi một cách hơi thái quá. Dù ai đánh giá những thông tin này thế nào đi chăng nữa, Zynga cũng đã chứng minh được họ xứng đáng để cho các nhà phát triển học tập.

"Chúng tôi không lấy bất kỳ mã nguồn và những thứ đại loại như vậy của ai cả." – Đó là câu trả lời đanh thép của người phụ trách mảng game di động tại Zynga, Sean Kelly dành cho Develop khi nói tới các cáo buộc nặng nề nhất trong ngành công nghiệp phần mềm: đánh cắp sở hữu trí tuệ.

Cáo buộc nói tới trò chơi Dream Heights nhái Tiny Tower. Trò chơi của Zynga được tung ra vào tháng 1 dành cho các thiết bị di động. Ngay sau đó chủ sở hữu của game đã giành giải thưởng thể loại xây tháp - Tiny Tower, công ty NimbleBit nói rằng có quá nhiều điểm tương đồng giữa chúng. Đây chỉ là một trong những ví dụ điển hình về những cáo buộc nhắm vào Zynga, cho rằng Zynga sao chép và ăn cắp ý tưởng. Zynga cũng không phản đối về các nét tương tự này song nhấn mạnh giữa chúng có nhiều khác biệt

Kelly nói về chiến lược của công ty như sau:" Nhiều người có thể tin rằng chúng tôi ăn cắp ý tưởng của họ, song tại Zynga, chúng tôi tập trung vào mảng dịch vụ và tiếp cận theo hướng cung cấp nền tảng nhằm tạo ra nhiều niềm vui và những sản phẩm tốt nhất dành cho người dùng. Nhiệm vụ của chúng tôi là tạo ra những thứ tốt nhất. khi chúng tôi thấy có những thứ mà người dùng của chúng tôi quan tâm thì chúng tôi sẽ nghiên cứu và thiết kế sao cho chúng có chất lượng tốt nhất dành cho họ. Chúng tôi làm những việc cần phải làm để đưa các dòng game ưa thích lên mạng xã hội.

Nghe có vẻ bất cần song đó lại là sự thật. Hiện giờ các game nhái phong cách Zynga cũng xuất hiện nhan nhản trên các mạng xã hội. Tuy nhiên theo Kelly, các game nhái này chỉ bắt chước được ở vẻ bề ngoài mà thôi. Ông chỉ ra:" Chúng tôi mất rất nhiều thời gian để nghiên cứu những gì tốt nhất dành cho người dùng và liên tục phân tích chúng như những nhà phát triển khác vẫn làm. Chắc chắn là mọi thứ ngày nay đều được ‘phát minh lại’ và thêm thắt so với ý tưởng gốc. Chắc chắn là chúng tôi tôn trọng các bản quyền về sở hữu trí tuệ và chúng tôi cho rằng việc ‘phát minh lại’ này rất có lợi đối với ngành chúng ta. Nó gỡ bỏ các rào cản cho mọi người. "

"Tri thức là sức mạnh" và định hướng chú trọng nền tảng di động

Kelly cho rằng thành công đi đôi với sức mạnh thương hiệu của Zynga khiến cho hãng trở thành mục tiêu ganh ghét của giới phát triển. Ông nói:" Nhờ vào những thành tựu đã đạt được, chắc chắn rằng chúng tôi đáng chú ý hơn và được quan tâm nhiều hơn. Nhiều người đã đánh cược vào tương lai của chúng tôi. Song họ chỉ cho rằng chúng tôi chỉ nổi danh ở những game hay phân khúc thị trường nhất định mà thôi."

Zynga cũng nhận thức được vấn đề này một cách toàn diện, công ty này không nên trở thành doanh nghiệp game phát triển nhanh nhất trên toàn thế giới hay thứ gì đó đại loại như vậy. Công ty đang dành ra một phần nguồn lực của mình tập trung vào mảng điện thoại thông minh và các trò chơi trên di động. Hiện Zynga vẫn khá chậm chạp ở mảng này.

Kelly là phó chủ tịch phụ trách phát triển sản phẩm của Zynga Mobile, giám sát toàn bộ các game mới được phát triển ngay tại tổng hành dinh ở San Francisco cùng những công việc được làm ở các studio bên ngoài khác. Hiện giờ tốc độ làm việc của mảng game di động khá tốt, bộ phận này cho ra lò được 9 game trong năm 2011 và dự kiến sẽ cung cấp nhiều trò chơi mới trong năm nay. Kelly gia nhập Zynga từ khá sớm, ông tham gia vào dự án FishVille. Ông là một chuyên gia xuất sắc trong lĩnh vực của mình và đã từng khởi nghiệp bằng việc thành lập công ty riêng. Ông cũng có thời gian làm cho Microsoft. Ông nói :" Sự thực là Zynga luôn nghĩ rằng công ty thiên về việc cung cấp dịch vụ và nền tảng trong tương lai hơn là kinh doanh một game cụ thể nào đó." Đây cũng chính là điều lôi kéo và giữ chân Kelly ở lại doanh nghiệp này.

Những nhà phát triển bảo thủ có thể sẽ phản bác quan điểm này, song những lời miêu tả của Kelly đã tổng kết được phần nào nguyên nhân thành công của Zynga cho dù các game của nó đều được cung cấp miễn phí. Các game của Zynga lôi kéo, liên kết được các bạn bè Facebook cùng làm việc với nhau để xây dựng các nông trại ảo, chăm sóc bể cá cảnh và nhiều điều thú vị khác. Nhiệm vụ hiện giờ của Kelly làm làm sao mang được sự hứng khởi tuyệt vời đó sang các thiết bị di động, mảng ngày càng quan trọng của Zynga. Kelly cho biết: "Điều này chính là sự di chuyển về văn hóa, chủ yếu hình thành do làn sóng các thiết bị di động và kết nối ở khắp nơi. Các thiết bị di động ngày càng ‘khủng’ hơn, điện thoại thông minh ngày càng thông minh hơn và tạo ra cơ hội làm ăn tuyệt vời cho bất kỳ công ty nào thuộc ngành công nghiệp này. Chắc chắn Zynga sẽ không đứng ngoài cuộc và chúng tôi sẽ tập trung vào nơi mà người dùng mạng xã hội đang tăng vọt – các thiết bị di động".

(còn tiếp ...)

Song Anh