Zynga: tiến hóa hay diệt vong (phần III)

Zynga nổi lên như một quyền lực về giải trí trên mạng xã hội. Hãng đã thu hút được vô khối nhân tài và có tham vọng trở thành một nhà cung cấp nền tảng game mới trên mạng internet. Nhưng "dục tốc" thường đi kèm với "bất đạt": tốc độ tăng trưởng có phần quá nóng của Zynga đã gây ra những vết rạn nứt khá nghiêm trọng từ nền móng và có nguy cơ đe dọa đến sự tồn tại của hãng.

Như chúng ta đã biết, người khổng lồ Electronic Arts (EA) đã khởi kiện đại gia chuyên cung cấp game trên mạng xã hội Zynga với tội danh sao chép và vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của game The Sim Social. Kết quả của vụ kiện này sẽ có ảnh hưởng trực tiếp tới sự sống còn của Zynga cũng như có sức lan tỏa lớn đối với thị trường game di động và game trên mạng xã hội.

Greg Lastowka, giáo sư luật chuyên về lĩnh vực game kỹ thuật số của hãng luật Rutgers cho biết ưu thế đang nghiêng về phía EA vì rõ ràng trò The Ville của Zynga đã sao chép sản phẩm của EA kể từ các yếu tố hành xử của nhân vật cho đến vẻ bề ngoài. Việc sao chép ý tưởng của một trò chơi không phải lúc nào cũng phạm luật, vấn đề là mức độ sao chép. Điều mà EA cần làm hiện giờ để chiến thắng là chứng minh được Zynga đã đi quá xa. Lastowka cũng cho biết hiếm khi có một đơn kiện đích danh trong lĩnh vực này lại chỉ nêu có một yếu tố duy nhất là vi phạm bản quyền, thông thường bên nguyên sẽ kiện "dắt dây" sang lĩnh vực cạnh tranh không lành mạnh cũng như vi phạm bản quyền thương hiệu.

Điều đáng nói ở đây là Zynga đã có ‘tiền án tiền sự" đối với những cáo buộc kiểu này rồi. Trước đó, Zynga đã từng phải bỏ ra 7 triệu USD để dàn xếp vụ kiện tương tự về trò Mafia Wars với đơn vị phát triển game Mob Wars. Sau đó, hãng đã phải đối mặt với vụ kiện game Dream Heights sao chép trò chơi Tiny Tower của NimbleBit. Lần này, mọi chuyện có vẻ sẽ khó khăn hơn rất nhiều cho Zynga khi một ông lớn đích thực của ngành game vào cuộc. Có thể thấy rằng EA nhắm tới một cái đích xa hơn là việc thắng vụ kiện này.

Lucy Bradshaw, tổng giám đốc Label Maxis của EA cho biết cả hai phiên bản đều tương đồng về thiết kế, hình ảnh động, sắp xếp hình ảnh, chuyển động nhân vật và cả hành động. Ông này nói rằng :" Việc sao chép toàn diện phần lớn người dùng đều không thể phân biệt. Đây là sự bắt chước trắng trợn". Và đáng buồn cho Zynga là hầu hết các bên thứ 3 đều có vẻ đồng tình với quan điểm này. Nhưng với một công ty đã có kinh nghiệm đối phó với những cáo buộc kiểu này thì việc giành phần thắng đối với EA không hề dễ dàng. Zynga phản pháo với việc bác bỏ những cáo buộc trên và còn cho rằng The Sims Social của EA mới tương tự như trò chơi CityVille của Zynga. "Ville là trò chơi mới nhất đã được cấp phép bản quyền thương mại của chúng tôi, nó đã được phát triển từ lâu bắt đầu từ YoVille và tiếp tục cùng với CityVille, CastleVille tạo nên thương hiệu của Zinga".

Luật sư của Zynga Reggie Davis tuyên bố :"EA đã thể hiện sự thiếu hiểu biết về nguyên tắc bản quyền cơ bản. Mặc dù có sự tương đồng kì lạ từ cả 2 trò chơi, tuy nhiên, chúng tôi sẽ bảo vệ thành quả của mình đến mức tối đa có thể".

Cả The Ville và The Sims Social đều được cung cấp trên nền tảng Facebook, và cho phép người chơi tạo ra các nhân vật sống cũng như làm việc, tương tác với người khác trong mối quan hệ ảo. Zynga chỉ ra rằng, giống như nhiều trò chơi trên Facebook, bản thân The Sims Social cũng sử dụng một số yếu tố cốt lõi được Zynga phát minh như việc cũng dùng cocktail cho hệ thống năng lượng Energy, các chế độ thăm hỏi và tặng quà, duy tu bất động sản …

Một thách thức khác cho EA là các quan tòa cũng không thực sự am hiểu lắm về lĩnh vực trò chơi điện tử. Lastowka nói :" Khi các quan tòa xem xét một trò chơi điện tử, họ thường nghĩ tới chúng như một sản phẩm điện ảnh. Các quan tòa thường ở lứa tuổi 60 và không chơi game, họ nghĩ về game chỉ là một thứ gì đó tương tự như phim hoạt hình mà thôi. Do vậy, họ sẽ chỉ chú trọng vào các đoạn hội thoại và hình ảnh nhân vật để đánh giá mức độ sao chép".

Zynga nhấn mạnh vào việc các nhân vật cũng như môi trường trong game được điều khiển và thiết lập bởi game thủ nên sẽ không hợp lý nếu khép họ vào tội vi phạm luật bản quyền. Zynga đồng ý là các hình ảnh mà EA đưa ra có cho thấy những sự tương đồng song đó chỉ là những hình ảnh đơn lẻ do game thủ tạo ra, chứ không phải là cả trò chơi. game thủ quan tâm có thể xem video 6 chứng cứ cáo buộc của EA ở đây. Một yếu tố phức tạp khác nằm ở bản thân việc chứng minh vi phạm bản quyền. Hiện có nhiều cách áp dụng khác nhau tùy theo địa phương trong việc xác định vi phạm. Ví dụ ở phiên phúc thẩm (ở New York, Connecticut và Vermont), bồi thẩm đoàn đã chia tách việc vi phạm sở hữu trí tuệ thành 2 phần: phần ý tưởng lõi không thể xử lý bảo hộ được và phần còn lại là những ý tưởng liên quan bắt nguồn từ ý tưởng lõi được xếp vào cấp độ vi phạm nghiêm trọng hơn. Phương pháp này có lẽ sẽ được EA đề xuất áp dụng để giành phần thắng trong vụ kiện then chốt này.

Zynga chắc chắn sẽ không cam chịu và có thể tiến hành phản tố với bồi thẩm đoàn trong trường hợp cơ quan hành pháp không tỏ ra am hiểu và tỏ ra bối rối về các bối cảnh sáng tạo trong game. Zynga sẽ cho rằng họ chỉ bắt chước về ý tưởng còn các chi tiết khác là những phần phát triển độc lập. Dù sao đi chăng nữa đây cũng không phải là vụ dễ dàng đối với cả EA và Zynga.

Kết quả của nó sẽ ảnh hưởng mạnh mẽ đến hoạt động kinh doanh của các bên liên quan. Chiến thắng của EA sẽ mở màn cho thời kỳ các đơn vị phát triển game độc lập tìm thấy lối thoát trong việc chống lại sự "sao chép ý tưởng" từ các ông lớn. Nếu thất bại, hãy hình dung những sóng gió sẽ đổ lên đầu Zynga từ các vụ việc như Tiny Tower hoặc Mob Wars hay là Farmtown, Restaurant City và Bingo Blitz. Đó chính là những gì EA muốn để ngăn cản sự bành trướng của Zynga vào lĩnh vực game di động và mạng xã hội.

Trong thị trường game di động và game trên mạng xã hội, Zynga được đánh giá lớn gấp đôi EA.

Theo như cập nhật hồ sơ mới đây trên trang việc làm LinkedIn, giám đốc kỹ thuật của Zynga - Allan Leinwand cho biết ông đã chuyển sang vị trí tương tự của công ty ServiceNow. Allan Leinwand đã từng nắm giữ trọng trách quan trọng trong việc quản lý tài nguyên của Zynga trên nền điện toán đám mây. Ông đã rất thành công trong việc kết hợp quản lý dữ liệu người dùng thành viên trên các nền tảng dịch vụ điện toán mây của cả Zynga lẫn thuê ngoài. Tính đến tháng 2 vừa rồi, có khoảng 80% dữ liệu của Zynga được quản lý tại chính nền tảng điện toán mây của công ty này. Trước khi làm việc tại Zynga, Leinwand đã tham gia thành lập Vyatta và kinh qua vài vị trí khác ở Digital Island và Cisco.

Tiếp theo đó, ngày 10/9 vừa qua, Jeff Karp, CMO (giám đốc phụ trách marketing) cũng thông báo về việc rời công ty. Đây là những động thái tiếp theo của làn sóng rời khỏi Zynga sau những lùm xùm mà công ty đang phải đương đầu trong thời gian này. Hiện cổ phiếu công ty vẫn giậm chân ở mức 2,82 USD.

Song Anh